لە فارسییەوە: داستان مارف
سینەمای ناتەواو
هەمیشە وابیرمدەکردەوە کە کوژاندنەوەی ڕووناکی لە هۆڵەکانی سینەمادا بۆ ئەوەیە ئێمەی بینەر بتوانین باشتر شاشەکە ببینین. بەڵام کاتێک بە وردیی لەوانەم دەڕوانی کە بە ئارامییەوە لەسەر کورسییەکانیان دانیشتبوون، تێگەیشتم ئەم تاریکییە هۆکارێکی گرنگتری هەیە، تاریکییەکە دەرفەت بە یەک بە یەکی بینەران دەدات کە خۆیان لەوانی دیکە داببڕن و تەنها بن. لە پاڵ یەکدا بن بەڵام هەمانکات لە خەڵوەتی خۆیاندا بن.
کاتێک دونیای فیلم پێشکەشی بینەر دەکەین، هەر یەک لەوان، بە هۆکاری ئەزمونی کەسییان، دونیای تایبەتی خۆیان دروستدەکەن.
وەک سینەماکارێک پاڵپشتی ئەم بەشدارییە دروستکەرەم. جگە لەم پەیوەندییە، فیلم و بینەر هەردوو پێکەوە دەمرن. چیرۆکە بێ کەموکوڕییەکان بە زاراوەیەکی دی “موو بە بەینیاندا ناچێت” بە باشی پێشوازی دەکرێن، کێشەیەکی گەورەیان هەیە، هەر ئەوەی کە نە موو بە نێوانیاندا دەڕوات و نە بینەریش بەشداری پێدەکەن.
ئەمە ڕاستییە کە فیلمە بێ چیرۆکەکان دڵخوازی زۆرێک لە بینەران نین، بەڵام ئەم چیرۆکە دەبێت لە هەندێک شوێندا بۆشایی هەبێت، وەک خشتەیەک لە وشەی پچڕ پچر. شوێنگەلێک کە بینەر خۆی پڕیان بکاتەوە، وەک لێکۆڵەرێکی تایبەت لە پەڕاوێکی پۆلیسیدا.
من بڕوام بە سینەمایەک هەیە کە کات و دەرفەتی زیاتر بۆ بینەر بڕەخسێنێت، سینەمای نیوە خام یان سینەمای ناتەواو، بە هۆشی بینەر تەواو دەبێت. ئەنجامەکەیشی سەدان فیلمە بە ژمارەی هەموو بینەران و لەسەر بنەمای دونیای دەرونی هەرکامێک لەوان.
دونیای هەر کارێک لە ڕاستیەکی نوێ دەدوێت، لە تاریکی هۆڵی سینەمادا ئەم دەرفەتە بە هەر کەسێک دەدەین تا خەیاڵ بکات و خەیاڵەکانیشی ئازادانە بفڕن. ئەگەر هونەر لە ڕێگەی شتەکانەوە بە شێوازێکی نوێ سەرکەوتن بەدەستبهێنێت، ئەم ڕوداوە جگە لە بینەر کە بەرهەمهێنییەتی، “بەو شێوەیەی ئاماژەمان پێدا، لە لایەن تاک بە تاکی بینەرانەوە” ناتوانێت ڕوبدات.
لە نێوان دونیای ڕاستەقینە و دونیای دڵخوازدی هونەرمەند و ئەو دونیایەش کە نیشانی دەدات، پەیوەندییەکی بەهێز و نەبڕاوە هەیە. هونەر دەرفەت بە تاک دەدات کە لەسەر بنەمای ئارەزو و پێوەرەکانی خۆی هەقیقەت دروست بکات، بەوشێوەیە ناچێتە ژێر باری هەقیقەتێکی سەپێنراوی دیکەوە. سینەما ئەم پێگەیە بۆ هەر سینەماکار و بینەرێکی فەراهەمدەکات، تا خەم و عەشقی خەڵکی سادە کە ڕۆژانە ئەزمونی دەکەن درک پێ بکەن، پەیمانی فیلمساز بە هەوڵی گۆڕینی ژیانی ڕۆژانە، تەنها دەتوانێت لە ڕێگەی بەشداریپێکردنی بینەرەوە بەدەست بهێنرێت، ئەمەیش تەنها لە کاتێکدا دەبێتە حەقیقەت کە فیلمەکە ببێتە هۆی دروستکردنی دونیایەکی پڕ لە جیاوازی و دوبەرەکی، کە یەک بە یەکی بینەران بتوانن لێی تێبگەن.
بابەتەکە سادەیە؛ دونیایەک بونی هەیە کە بە بڕوای ئێمە واقعییە، نەک بە تەواوی. ئەم دونیایە بە بیری ئێمە دروست نەبووە. لەبەر ئەوە هەموو شتەکانی دڵپەسەندی ئێمە نین. بەڵام ئێمە بە هۆی تەکنیکەکانی سینەماوە دونیایەک دروست دەکەین کە سەدجار لە دونیای دەوروبەرمان ڕاستەقینەترە. ئەمە بەو مانایە نییە کە دونیای ئێمە وێنەیەکی ناڕاست نیشان دەدات، بەڵکو بە پێچەوانەوە جیاوازییەکانی بوون لە نێوان جیهانی دڵپەسەندی ئێمەو جیهانی واقعیدا باشتر نیشان دەدات. ئێمە لەم دونیایەدا لە بارەی خەم و پەژارە و دڵخۆشییەوە دەدوێین.
سینەما پەنجەرەیەکە لەسەر خەونەکانی ئێمە، لەو ڕێگەیە ئاسانتر دەتوانین خۆمان بناسین. بە لوتفی ئاگایی و خۆشحاڵییەوە کە بەدەستهێنراوی خودناسییە، ژیان بە سودی خەونەکانمان دەگۆڕین.
کورسی سینەما دەتوانێت لە کورسی دەرونناس زیاتر کۆمەکی خودناسی مرۆڤ بکات. دانیشتن لەسەر کورسی سینەما دورمان دەخاتەوە لە ژیانمان، لەوانەیە لە هیچ شوێنێکدا بەم ئەندازیە لە یەکترەوە نزیک و دوور نەبین؛ ئەمە پەڕجوی سینەمایە.
لە سەدەی دووەمی سینەمادا ڕێزگرتن لە بینەر بە ناونیشانی مرۆڤێکی هۆشمەند و لایەنێکی گرنگ، نکۆڵی لێ ناکرێت. بۆ گەیشتن بە ڕاستی ئەم بابەتە لەوانەیە پێویستبێت دوربکەوبکەوینەوە لەو باوەڕە باوەی کە دەرهێنەر خوداوەندە.
لە سەد ساڵی یەکەمدا سینەما بە فیلمسازەوە پەیوەست بوو، ئێستا دەبێت هیواداربین کە کاتی ئەوە هاتووە لە سەد ساڵی دووەمی سینەمادا مەیدان ڕادەستی بینەر بکەین.
